In het noordwesten van Eindhoven vindt een grootschalige gebiedsontwikkeling plaats. In het gebied, voorheen ook wel aangeduid met Landelijk Strijp en later Brainport Park, wordt een nieuwe campus voor de hightech maakindustrie ontwikkeld. Daarvoor wordt een nieuwe wegenstructuur aangelegd t.b.v. de Brainport Industrie Campus (BIC), luchthaven Eindhoven airport en het Goederen Distributie Centrum (GDC), waarbij tevens de bestaande groene kwaliteiten worden versterkt en meer beleefbaar worden gemaakt.

In het gebied zijn dertien tunnels gesitueerd. Aan vijf agentschappen werd gevraagd voor deze tunnels een plan / visie te ontwikkelen die enerzijds dmv muurschilderingen de functie van het gebied verbeelden anderzijds van deze tunnels prettige onderdoorgangen maken.

Voor twee tunnels, Welschap en Antony Fokkerweg 1, werd ook een uitgewerkte schets gevraagd. Voor tunnel ‘Welschap’ die tevens een van de drie entrees naar het gebied markeren heeft Murals Inc. aan Christine Rusche (D) gevraagd een schets te maken en Boris Tellegen voor ‘Antony Fokkerweg 1’.

Een tunnel

Een tunnel is een constructie waarin je relatief korte tijd verblijft. Vooral fietsend en in de auto waarbij je van punt A naar punt B gaat (werk, recreatie, sport) sta je niet te lang stil bij wat er op de muren is aangebracht, zeker niet als je de doorgangen vaker passeert en zeker niet als het koud is en als de avond aanvangt. Wat wel als blijvend wordt ervaren is een onbenoembare factor die bijdraagt aan een gevoel. Bijvoorbeeld een gevoel van veiligheid, van verwondering, van ruimte. Dit gevoel wordt opgeroepen door een concrete vormentaal zoals kleur, ruimte, licht en beweging en minder door een letterlijk verhalende functie. Als het gaat om infrastructurele werken in relatie tot muurschilderingen gaat het om de kracht van het beeld deze brengt het verhaal tot leven. Bij de selectie van de kunstenaars zal de voorkeur uitgaan naar degene die het beeld zo krachtig kunnen neerzetten dat een achterliggende inhoud zich ontvouwt. Het is belangrijk dat men ook na een herhaaldelijke gang door de tunnel, de schilderingen als uitermate positief en prikkelend ervaren zullen worden. Het verhaal is niet eenduidig, door ontwikkelingen die de passanten door de jaren heen ondergaan en de wisselingen der seizoenen zal het beeld steeds aan diepgang winnen en dus ook over 2, 5 of 10 jaar blijvend interessant zijn.

Tunnel: Welschap

De keuze voor het ontwerp voor de entree tunnel Welschap is met nadruk gebaseerd op een concrete vormentaal zoals kleur, ruimte, licht en beweging. Tevens is het wenselijk dat direct duidelijk is dat een specifiek gebied wordt betreden. Hier nadert men een zone waar op een meer abstract niveau wordt bijgedragen aan een positieve vibe terwijl men gewoon voor de zoveelste keer door een tunnel fiets, loopt of rijdt. De tunnel Welschap zal voorzien worden van deze concrete vormentaal. Met nadruk zal de constructie van de tunnel geaccentueerd worden in relatie tot het geheel. Het grote gebaar moet voelbaar zijn, men moet groots binnenkomen. Het hoofd moet leeg, oude denkbeelden op zij gezet om het nieuwe toe te kunnen laten.

Christine Rusche (Duitsland, 1971) heeft voor deze tunnel een schets gemaakt waarbij na realisatie deze openheid en ruimtelijkheid zal worden ervaren. Christine Rusche is zeer ervaren op het gebied van de concrete muurschilderkunst, haar werk kun je typeren als site-specific. Haar werkwijze en ruimtelijke constructies zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Voor de twee overige tunnels die een entree zijn naar het gebied wil ik twee verschillende kunstenaars vragen die eveneens deze vormentaal hanteren. Clean, uitnodigend, positieve vibes; men betreedt de toekomst alles is mogelijk, niets is ingevuld of wordt onderwezen, integendeel er wordt een beroep gedaan op het associatieve vermogen van de bezoeker.

Tunnel: Welschap, ‘Transition’ door Christine Rusche (1971, Duitsland)

Inspiratie
Architectuur en locatie, richting, beweging en snelheid, licht, hightech en natuur.

Ontwerp
Het ontwerp ‘Transition’ voor Welschap is een site-specific, ruimtevullende muurschildering die de tunnel als bijzondere overgang  markeert van stedelijke ruimte naar het landschap en als een belangrijke ‘entree’ wordt gezien naar het Brainport Park.

De tunnel
Beide tunnelwanden zijn identiek en gespiegeld weergegeven zodat de tunnel als geheel ruimtelijk wordt ervaren. De vormen zijn dynamisch en suggereren ritme en snelheid. De vormen verwijzen naar de lichtinval en bewegingsrichtingen van het verkeer daarboven. Het ontwerp ‘Transition’ ligt centraal onder de rijbanen van de A2 en markeert daar het midden van deze banen. Precies onder het middelpunt wordt het ontwerp geroteerd en gespiegeld. Het verwijst hiermee naar het kruisende, tegengestelde verkeer boven de tunnel. De dynamiek van de vormen verwijst ook naar de snelheid van het licht, en daarmee naar de wetenschappelijke en technische discipline van de fotonica. Bovendien verwijst het ontwerp in zijn algemeenheid naar dynamische processen in de wetenschap en het onderzoek naar de ontwikkeling van nieuwe technologieën.

De dynamische beweging van de vormen trekt voetgangers en fietsers de tunnel in en begeleidt hen op hun weg door de tunnel. Aan de oostelijke uitgang stijgen de vormen parallel aan de hellingen van de tunnelingangen. Aan de westelijke uitgang bewegen ze van het kader naar de grond. Op de plekken waar de ontwerpen beginnen, valt door grote openingen in het plafond daglicht de tunnel in, de zon werpt opvallende schaduwen die overdag door de ruimte dwalen waardoor de tunnel steeds weer anders ervaren wordt.

Kleur
Het onderwerp bestaat uit een sterke, vriendelijke kleur groen met zwarte accenten op een lichte achtergrond (wit of een licht grijs). De heldere basiskleur markeert de betonnen elementen al bij de ingangen en verbindt ze met de centrale gebieden in het midden van de tunnel om zo de volledige ruimte weer te geven. De heldere basiskleur en het krachtige groen ondersteunen een vriendelijke sfeer in de langwerpige tunnel. De groene kleur is een speciale technische kleur; ‘chroma key green’ of ‘green screen colour’ deze wordt  gebruikt als maskerkleur, voor b.v. achtergronden in filmstudio’s. In de videobewerking wordt de gefilmde groene achtergrond vervangen door een andere beeldinhoud. Een dergelijke ‘inhoud’ is bewust niet verder gedefinieerd voor deze muurschildering. De verwijzing naar de technische functie van kleur nodigt uit tot vrij associëren door de gebruiker.

De groene kleur bemiddeld ook tussen de natuur en het landschap oostelijk van de tunnel en het Park karakter van het Brainport Park met veel groen en natuur. De kleur groen verwijst ook naar milieubewuste technologische ontwikkelingen en innovaties, evenals toekomstgerichte visies.

Optioneel
Lichtgevende UV-kleur. De mogelijkheid wordt onderzocht of de muurschildering op specifieke plekken kan worden voorzien van een transparante lichtgevende UV-kleur of iriserende verf. Als een duurzame verf wordt gevonden, moet worden onderzocht of deze voldoende kan worden opgeladen met lichtenergie in de tunnel. Als alternatief zou de tunnel voldoende verlicht moeten zijn. 

Opmerking over verlichting
Betere verlichting in het algemeen, niet alleen om de  muurschildering goed tot zijn recht te laten komen, maar ook om het gevoel van veiligheid te vergroten, zou zeer wenselijk zijn in deze lange tunnel. Bij voorkeur wit licht in de bestaande licht armaturen of een vernieuwd lichtplan. Tunnelbelevingen stellen veel eisen aan ons visueel vermogen. Een goed lichtconcept is daarom niet alleen een meerwaarde voor de kunstbeleving maar ook voor de architectuur, de sociale beleving en de sociale veiligheid.

Tunnel: Antony Fokkerweg door Boris Tellegen

Voor viaduct en tunnel Antony Fokkerweg 1 heeft Boris Tellegen een schets gemaakt. Boris Tellegen begon zijn artistieke carrière onder het pseudoniem DELTA Inc. op straat in de jaren tachtig. Boris is gevraagd omdat zijn werk refereert aan mechatronica en robotica. Ook weet hij zijn werk op ruimtelijke en inzichtelijke wijze te presenteren met inzicht in complexe constructies en zichtlijnen. Boris Tellegen wordt door alle generaties street- en grafitti artiesten zeer gewaardeerd alsook in het gerenommeerde museum- en galerie circuit.

Boris Tellegen (Nederland, 1968) begon zijn artistieke carrière onder het pseudoniem DELTA Inc. op straat in de jaren tachtig. Hij zette tags en behalve dat hij daarmee zijn domein afbakenden wilde hij deze letters ook zo mooi mogelijk neerzetten. Hij heeft met zijn tags altijd veel respect afgedwongen, in zijn esthetiek was hij een pionier. Vanuit de letter en het woord heeft hij zichzelf verder ontwikkeld door dimenties toe te voegen.

In zijn oeuvre over een tijdspanne van dertig jaar, onderzoekt Tellegen hoe de grenzen van muren moeten worden overschreden door ze te annexeren, deconstrueren en opnieuw te ordenen, om ze uiteindelijk te negeren in recente installaties. Door de steeds fluctuerende vorm van zijn werk, blijft Tellegen onze perceptie van oppervlak en ruimte verstoren.

Schetsontwerp tunnel Antony Fokkerweg 1
Deze presentatie is met nadruk een impressie en een richting.

De onderdoorgang met zijn 8 vlakken leent zich goed voor een ritmisch en optisch spel. De ontwerpen zoals de 8 hiernaast (nog niet definitief) zullen zich volgens een intuïtive logica tot elkaar gaan verhouden. De ontwerpen per onderdeel vinden hun oorsprong in de mechatronica en robotica, ook het periodiek stelsel is een inspiratie.

Door een suggestie van ruimtelijkheid krijgen de muren soms diepte, alsof je de ruimte kunt betreden. Op een ander vlak komen er objecten uit de muur. Het 3 dimentionale wordt op diverse manieren belicht. Om de ritmiek te versterken zal er ook een afwisseling zijn in vlakvullende afbeeldingen naast afgebakende objecten die op een neutraal geschilderd vlak geïsoleerd zullen staan.

Door de weerspiegeling in het water worden de strakke lijnen gebroken waardoor er een paralelle wereld ontstaat. Onderzocht gaat worden of er een element met tekst ontworpen kan worden en zodanig in het vlak geplaatst, dat deze tekst alleen spiegelbeeldig in het water leesbaar is.

Ook wordt onderzocht hoe brugdelen of contouren daarvan in de dieptetekeningen terug kunnen keren, alsof je in een tunnel staat die zichzelf reproduceert. Hoewel het kleurenpalet zal zijn zoals hier aangegeven, zal de mate van uitbundigheid afhankelijk zijn van omgevingsfactoren en zichtlijnen. En hoewel het spel eindeloos is, zoals ook de wetenschap dat is, zal er uiteindelijk een elegante en uitgesproken uitkomst zijn die recht doet aan de omgeving en diversiteit aan gebruikers

Het ontwerp voor Tunnel 2 zal volgens dezelfde esthetiek en ruimtelijke percepties tot stand komen.

Globale plan van aanpak
Tunnel 1 beslaat 600 m2 en is niet gecompliceerd behalve dat er ook vanaf het water gewerkt moet worden. Bij het verhuur bedrijf EasyFloat is het mogelijk zeer betrouwbare werkvlotten te huren eventueel met steiger. Boris werkt met een vast team van assistenten die precies weten wat er van ze verwacht wordt. Afhankelijk van weersgesteldheid ivm droogtijd zal het schilderen van de tunnel 2 a 3 weken in beslag nemen. Overige relevante brugdelen worden meegenomen in het ontwerp. Voor deze plek zal een container gehuurd worden om materialen in op te slaan. Aan alle veiligheidsvoorschriften zal worden voldaan ook in overleg met de opdrachtgever mbt de verkeers maatregelen.